Merkez Bankası Başkanı Karahan, 2024'te büyümenin %3,2 olduğunu, enflasyonun yıl sonunda %44,4'e gerilediğini açıkladı. Parasal sıkılaşmanın sürdüğünü, yurt içi talebin izlendiğini ve gerekli önlemlerin alınacağını vurguladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Ankara'da gerçekleştirilen TCMB 93. Olağan Genel Kurul Toplantısı'nda önemli açıklamalarda bulundu. Karahan, 2024 yılında küresel büyüme görünümünde kısıtlı bir iyileşme yaşandığını ifade ederek, "İş gücü piyasalarının arz ve talep dengesindeki normalleşme eğilimi sürdü.
Son dönemde küresel ekonomi ve ticaret politikalarına ilişkin artan belirsizlikler ve jeopolitik gelişmeler, 2025 yılı küresel büyüme üzerinde aşağı yönlü riskleri artırdı. Küresel enflasyonda düşüş gözlenmekle birlikte belirsizliğin yüksek ve risklerin canlı olması, merkez bankalarının temkinli duruşlarını devam ettirmelerine neden oldu" dedi.
Türkiye Ekonomisi: Büyüme, Talep ve Cari Açık
Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Karahan, 2024 yılının ilk çeyreğindeki parasal sıkılaşmanın etkilerinin ikinci ve üçüncü çeyreklerde azaldığına işaret etti:
"Yılın son çeyreğinde ise kampanyaların etkisiyle hanehalkı talebi ve iktisadi faaliyet önceki iki çeyreğe göre hızlandı. Bu gelişmeler çerçevesinde, 2024 yılı genelinde yurt içi talebin ve net ihracatın büyümeye katkısı dengeli seyrederek daha sağlıklı bir görünüme işaret etti. Söz konusu dengelenmeyle uyumlu olarak iktisadi faaliyet 2024 yılında yıllık bazda yavaşladı ve büyüme oranı yüzde 3,2 olarak gerçekleşti. Üretim tarafından bakıldığında, yılın genelinde büyümenin temel sürükleyicisi hizmetler sektörü olurken, inşaat sektörü bu büyümeye artış yönünde katkı sağladı."
Karahan, 2025 yılının ilk çeyreğine dair talep göstergelerine de değinerek, "2025 yılının ilk çeyreğine ilişkin talep göstergeleri, yurt içi talebin ivme kaybetmekle birlikte öngörülenin üzerinde seyrettiğini ve enflasyonu düşürücü etkisinin azaldığını ima ediyor. Bu noktada, talep göstergelerini yakından takip ettiğimizi ve talep koşullarındaki gelişmelerin dezenflasyon sürecini olumsuz yönde etkilemesi durumunda, gerekli önlemleri alacağımızı vurgulamak isterim" diye konuştu.
Cari işlemler dengesine ilişkin verileri de paylaşan Karahan, 2024 yılında ihracatın arttığını, ithalatın ise gerilediğini belirterek, "Dış ticaret açığındaki azalma ve hizmetler dengesindeki güçlü görünümün etkisiyle cari işlemler açığı 2024 yılında belirgin şekilde düştü ve 10 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Hizmetler dengesindeki güçlü görünüm cari işlemler dengesine olumlu yansırken, altın, enerji ve çekirdek dış ticaret dengesindeki iyileşmeler, cari açıktaki düşüşü destekledi. 2025 yılının Şubat ayı itibarıyla 12 aylık birikimli cari açık, hizmetler dengesi fazlasındaki yüksek seviyeye karşın altın ve enerji açıklarındaki artışın etkisiyle 12,8 milyar ABD doları olarak gerçekleşti." dedi.
Enflasyon ve Para Politikası Gelişmeleri
Enflasyon görünümüne de değinen Karahan, "2024 yılının Mayıs ayı itibarıyla yıllık yüzde 75,5 seviyesine ulaşan tüketici enflasyonu, 2024 yılının Haziran ayında başlayan dezenflasyon süreci ile hızlı bir gerileme eğilimine girerek, yıl sonunda yüzde 44,4 olarak gerçekleşti. Parasal sıkılaşmanın etkisiyle yıl boyunca zayıflama eğilimi gösteren yurt içi talep koşulları, yılın ikinci yarısında enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere geldi.
Kredi kullanımı yılın ilk yarısında artışlar sergiledi, ancak alınan makro ihtiyati tedbirlerin desteğiyle yılın kalan döneminde ılımlı seyretti. Türk lirasındaki değer kaybının geçen yıla göre daha sınırlı olması bu kanaldan gelen enflasyonist baskıları hafifletti" ifadelerini kullandı.
2024 yılında ücret ve hammadde kaynaklı maliyet artışlarının ivme kaybettiğini belirten Karahan, "Emtia fiyatları, yılın ilk çeyreğinde bir miktar yükseldikten sonra yılın kalan kısmında enerji grubu öncülüğünde gerileme eğiliminde oldu. Enflasyon beklentileri, enflasyon tahminlerinin üzerinde seyretmekle birlikte yıl boyunca geriledi. Bu gelişmelerin yanı sıra, gıda grubunda belirli dönemlerde ortaya çıkan fiyat artışları, enflasyon açısından bir risk unsuru oldu" diye ekledi.
Uygulanan para politikası adımlarını özetleyen Karahan, "Para politikasını, dezenflasyon sürecinin devamını sağlayacak şekilde belirlediklerini söyleyen Karahan, "Dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için başladığımız güçlü parasal sıkılaştırma süreci çerçevesinde, politika faizini 2024 yılı Mart ayı itibarıyla yüzde 50 düzeyine çıkardık.
2024 yılı Nisan-Kasım döneminde enflasyon üzerindeki yukarı yönlü risklere karşı ihtiyatlı duruşumuzu koruyarak, politika faizini yüzde 50 düzeyinde sabit tuttuk. Aralık ayında ise politika faizinin seviyesini, enflasyon görünümü ve enflasyon beklentilerindeki iyileşmeyi dikkate alarak yüzde 47,5'e indirdik.
Ayrıca gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranlarının bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına kıyasla eksi/artı 150 baz puanlık bir marj ile belirlenmesine karar verdik. Politika faizine ek olarak, iktisadi birimlerin beklentilerindeki ayrışma ve olası oynaklıklara karşı, parasal aktarımın etkinliğini artırmak amacıyla 2024 yılında da makro ihtiyati politikaları uygulamaya devam ettik. Mevduata, kredilere ve likidite yönetimine ilişkin etkili düzenlemeler yaptık" dedi.
Kaynak: KRT
